Rys historyczny

Miejscowość Turek wspomniana jest jako własność arcybiskupów gnieźnieńskich już w XII w. Miasto lokowane w 1341 r. na prawie średzkim przez abpa Janisława Bogorię Skotnickiego. Spłonęło w 1523 r. i następnie odbudowane na prawie niemieckim. Od 1867 r. do 1975 r. było miastem powiatowym. Ponownie jest nim od początku 1999 r. Znaczny rozwój miasta wiązał się z powstaniem w jego sąsiedztwie w połowie XX w. kopalni węgla brunatnego, elektrowni i przemysłu włókienniczego.

Parafia Turek została erygowana już w XII w. Do 1818 r. należała do archidiecezji gnieźnieńskiej. Z biegiem lat powstawały z niej nowe parafie. Pierwszy kościół parafialny, drewniany, p.w. Jana Chrzciciela został spalony przez Krzyżaków w 1331 r. Następny, zbudowany z cegły, z wysoką wieżą, spłonął wraz z sąsiednimi domami w 1813 r. Ocalałe od ognia mury obniżono i kościół odbudowano. Jednak naruszenie przez pożar murów i wysoka wieża spowodowały, że w 1839 r. kościół runął. Odbudowano go ponownie w 1875 r. z resztek pozostałych murów. Okazał się jednak za szczupły dla wiernych rozwijającego się miasta i dlatego na pocz. XX w. rozebrano go i przystąpiono do budowy nowego.

Obecny kościół został zbudowany według projektu Konstantego i Jarosława Wojciechowskich, architektów warszawskich, w latach 1904-1913. W 1924 r. przy konsekracji otrzymał tytuł Najśw. Serca Pana Jezusa. Kościół murowany z cegły, na podmurowaniu z granitu polnego, w stylu neogotyckim. W latach 1982-1985 został pokryty blachą miedzianą, położoną na dębowych deskach. Wnętrze kościoła zdobi polichromia Józefa Mehoffera, wykonana w latach 1932-1937. Stacje drogi krzyżowej (poza jedną, która zginęła w latach okupacji niemieckiej), witraże w prezbiterium i bocznych kaplicach oraz stalle wykonane również wg projektu Mehoffera. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił realizację projektowanych prac we wnętrzu kościoła, a starania o ich wznowienie początkowo z artystą, a po jego śmierci w 1946 r. z jego synem (w jego posiadaniu były projekty dalszych witraży i umeblowania) nie przyniosły upragnionego skutku. Zastąpiono w części te zamierzenia przez wykonanie witraży w transepcie kościoła w firmie Józefa Powalisza z Poznania w latach 1958-1965. W latach 1976-1978 Henryk Domurat z Poznania przeprowadził konserwację polichromii mehofferowskiej i wnętrze kościoła dostosowano do sprawowania liturgii zgodnie z wymaganiami soborowymi. W tym też czasie wykonano ławki dla wiernych i konfesjonały wg projektu Aleksandra Holasa z Poznania. W 2003 roku rozpoczęto prace konserwatorsko - restauratorskie nad zabytkową polichromią. Prowadzi je Pani dr Ewa Roznerska - Świerczewska z UMK z Torunia.

W 1996 r. decyzją generalnego konserwatora zabytków kościół został zaliczony do szczególnie ważnych dóbr kultury, a w 1998 r. wpisano go do rejestru zabytków województwa konińskiego.

W kościele znajdują się organy 30-głosowe Firmy Braci Rieger „Opus 1924 Braci Rieger Jagendorf”. W 1990 r. przeprowadzono ich remont; ponowny w 1997 r. Prace zostały wykonane przez organmistrza Kazimierza Chojnackiego z Cyprianki. Generalny remont organów pzreprowadziła firma Nawrot i Synowie z Wronek w 2016 roku

Nowe dzwony elektroniczne.

Na wsiach: Turkowice, Cisew i Grabieniec — znajdują się krzyże przydrożne i kapliczki. Są również i w kilku miejscach miasta. Na Zdrojkach pod lasem, gdzie przed 150 laty chowano zmarłych na cholerę, w roku 1998 został ustawiony nowy krzyż i tam w niedzielę po 6 VIII odprawiana jest, z licznym udziałem wiernych, Msza św. Teren dawnego cmentarza cholerycznego został częściowo już uporządkowany. Na Jubileusz Roku 2000 odnowiono wszystkie krzyże i kapliczki. W Turku przy ul. Kaliskiej, róg Sportowej, okazała kapliczka została niemal od podstaw wyremontowana i otaczana jest wielką czcią przez wiernych.